شاید کم تر کسی به تاثیر ریشه فرش در ماندگاری و طول عمر فرش آگاه باشد، اما اگر ما به روش صحیح از ریشه های فرشمان محافظت کنیم، فرشمان بیشتر برایمان عمر می‌کند. اگر به دنبال راه های تمیزی، محافظت و نظم دادن به ریشه های فرشتان هستید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
ریشه فرش چیست؟
یکی از مهم ترین قسمت های فرش، ریشه های فرش است که بیشتر از سایر بخش های فرش در برابر فرسودگی و آسیب قرار دارد. معمولا ریشه فرش دارای رنگ سفید یا کرم رنگ است. ریشه فرش انواع مختلفی دارد اما نکته قابل توجه این است که ریشه از هر نوعی باشد، نگهداری از آن برای حفظ کیفیت و ماندگاری فرش ماشینی ما ضروری است.
انواع ریشه فرش
• ریشه گره دار
• ریشه ساده
• ریشه توری
• ریشه زنجیری
فرش شما هر طرح و نقشی داشته باشد، پس مدتی استفاده و پاخوردن کثیف می‌شود. شاید شما فرش های رنگ تیره و شلوغ را خریداری کنید تا کمتر کثیفی فرش در چشم باشد اما حتی فرش های رنگ تیره نیز، ریشه های روشن دارند. کثیف شدن ریشه ها همیشه در چشم افراد خواهد بود و گاها شما را مجبور به شستوشوی ریشه فرش ها می‌کند.
اما بپردازیم به اینکه چرا باید از ریشه فرش محافظت کنیم؟ آیا فقط برای جلوگیری از کثیف شدن ریشه ها، محافظت از ریشه اهمیت دارد؟
قطعا پاسخ خیر است. مراقبت و محافظت از ریشه فرش مزایای بسیار زیادی دارد که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم.
• محافظت از ریشه باعث جلوگیری از پوسیدگی فرش می‌شود و به دنبال آن در افزایش ماندگاری فرش ما موثر است.
• محافظت از ریشه فرش باعث جلوگیری از کنده شدن و جدا شدن ریشه ها از فرش می‌شود که در زیبایی فرش تاثیر زیادی دارد.
• محافظت از ریشه فرش باعث حفظ ارزش فرش برای فروش می‌شود. اگر شما روزی قصد فروش فرش خود را داشته باشید، اگر به خوبی از ریشه های آن محافظت کرده باشید، ارزش فرش شما در حد معمول خواهد بود. این در حالی است که فرش هایی که ریشه های آنها کنده شده، قیمت آنها بسیار بسیار افت کرده و ارزش چندانی ندارند.
• محافظت از ریشه های فرش، در حفظ کیفیت فرش تاثیر گزار است. زیرا گاها کشیده شدن و کنده شدن ریشه فرش باعث می‌شود فرش بد فرم و زشت شود و حالت اولیه خود را از دست بدهد.
• محافظت از ریشه ها باعث حفظ زیبایی و نظم ریشه فرش می‌شود.
• محافظت از ریشه فرش در تمیزی و کثیفی فرش تاثیر بسیار زیادی دارد.
راه های محافظت از ریشه فرش
بریم سراغ راه های اصلی محافظت از ریشه فرش. راه هایی که در ادامه می‌بینید به راحتی و با کم ترین هزینه قابل اجرا است و شما می‌توانید به آسانی آنها را اجرا کنید. پس برای مراقبت از ریشه فرش، تنها به کمی زمان نیاز دارید.
کاور ریشه
بهترین روش برای محافظت از ریشه های فرش، استفاده از کاور ریشه است. کاور ریشه انواع مختلفی دارد اما بهترین آنها نوع توری آن است. زیرا باعث تبادل هوا بین ریشه ها می‌شود و از پوسیدگی ریشه ها جلوگیری می‌کند.
کاور ریشه، ریشه ها را داخل خود نگه می‌دارد و از کثیف شدن و خراب شدن ریشه های فرش جلوگیری می‌کند و حتی در اثر رفت و آمد زیاد نیز، از ریشه ها محافظت می‌کند.
کاور ریشه از جنس پارچه بوده و تنها قسمت بیرونی و انتهایی آن را باید با چسب بست تا باز نشود. نکته خیلی مهم در رابطه با کاور فرش این است که یک کاور هرچقدر هم با کیفیت و مرغوب باشد، باید هر چند ماه یکبار عوض شوند تا از آسیب و کثیف شدن ریشه های فرش جلوگیری کند.
حتما موقع خرید کاور ریشه فرش، به جنس آن دقت کنید زیرا بعضی از کاور ها از جنس بی کیفیت ساخته شده اند و به جای محافظت از ریشه فرش، به آن آسیب وارد می‌کنند.
برای خرید کاور ریشه با کیفیت می‌توانید از قالیشویی ها یا مراکز فروش پلاستیک مراجعه کنید و کاور با کیفیت را برای ریشه فرش خود خریدای کنید.
مزایای استفاده از کاور ریشه
o باعث منظم شدن ریشه فرش می‌شود.
o از کثیف شدن ریشه فرش جلوگیری می‌کند.
o ارزان قیمت است و با هزینه خیلی مناسب باعث افزایش طول عمر فرش ماشینی شما می‌شود.
o عمر فرش شما را افزایش می‌دهد و از پرداخت هزینه های زیاد جهت ترمیم ریشه فرش جلوگیری می‌کند.
گره زدن ریشه
کم هزینه ترین روش در محافظت از ریشه های فرش، گره زدن یا بافت ریشه فرش است. پیشنهاد می‌کنیم بعد از خرید فرش، اولین کاری که برای محافظت و مراقبت از فرشتان انجام می‌دهید، بافت و گره زدن ریشه های فرش باشد. انواع مختلف گره زدن ریشه وجود دارد که در ادامه با همه آنها آشنا می‌شویم.
انواع گره زدن یا بافت ریشه
o گره نخودی
o دو گره
o گره زنجیره ای
بریم با سراغ یادگیری تک به تک انواع گره زدن ها:
گره نخودی:
برای گره نخودی زدن ریشه ها ما به ریشه های یک اندازه نیاز داریم. از آنجایی که همه فرش ها دارای ریشه های یک اندازه هستند، پس گره نخودی برای تمامی فرش های ماشینی مناسب است. در رابطه با فرش های دستبافت نیز اگر ریشه ها یکسان بود، حتما گره نخودی را روی ریشه آنها پیاده کنید.
ریشه های فرش را در دسته های 2 یا 5 تایی دسته بندی کنید و دور کم ببافید و گره بزنید.
اگ ریشه های فرش شما کوتاه بود ابتدا به آن ریشه اضافه کنید و سپس به صورتی که گفتیم گره نخودی بزنید.
دو گره:
برای زدن این نوع گره روی ریشه ها در قدم اول باید ریشه ها را در دسته های 2 یا 5 تایی تقسیم کنید. حالا با دست چپ خود یکی از دسته ها را نگه دارید و در دست راست خود یک نخ شبیه به نخ پود را که در دور انگشت شست و سبابه قرار دارد را نگه دارید.
حالا آن دسته نخ را دو مرتبه به دور اگشت میانه، سبابه و شصت بچرخانید، اولین دسته 2 یا 5 تایی از ریشه ها را از میان آن به بیرون آورید و مابقی نخ را با دست دیگر (دست راست) هدایت کنید. به این صورت گره ای که تشکیل می شود، روی اولین دسته ریشه هاقرار می گیرد.
دو گره باعث محکم شدن بافت گلیم یا فرش می‌شود زیرا گره ها از لبه فرش شروع می‌شود و بافت را مستحکم می‌کند.
روش دو گره برای فرش های نو که ریشه های هم اندازه دارند مناسب است. اگر فرش شما کهنه شده و یا ریشه های آن نو نیست، از نخ و سوزن برای زندن دو گره روی ریشه ها استفاده کنید.
گره زنجیره ای:
گره زنجیره ای معمولا برای زیباتر کردن ریشه فرش استفاده می‌شود. برای زدن گره زنجیره ای روی ریشه های فرش ابتدا باید یکی از دو گره قبلی که برایتان شرح دادیم را روی ریشه ها انجام داده باشید و سپس ادامه ریشه ها را نیز به فاصله ای در حدود 2 سانتی متر از گره نخودی یا دو گره، مجدداً با هم گره ای معمولی زد. دوباره ادامه ریشه ها را از محل قبلی و با فاصله ای 2 سانتی متری با ریشه های همجوار گره زد. در آخر ریشه های فرش شما حالت زنجیره ای به خود گرفته و در کنار محافظت از ریشه فرش ، زیبایی خاصی نیز به آنها داده است.
لفاف دوزی ریشه
از قدیمی ترین روش ها برای محافظت از ریشه های فرش، لفاف دوزی است. معمولا از پارچه هایی از جنس برزنت یا متقال برای لفاف دوزی ریشه ها استفاده می‌کنند. همچنین از جاجیم های ماشین بافت نیز برای لفاف دوزی ریشه ها استفاده می‌شود.
برای لفاف دوزی ریشه ها باید در قدم اول ریشه ها را تا بزنیم و در پارچه ای که قصد لفاف دوزی با آن را داریم، قرار دهیم. سپس هر دو طرف پارچه را به ابتدای بافت وصل می‌کنیم. به دلیل مشبکی بودن جنس پارچه ها در لفاف دوزی، جریان هوا در بین ریشه ها رد و بدل می‌شود و همین مورد از پوسیدگی و آسیب رسیدن به ریشه ها جلوگیریی کرده و از آنها محافظت می‌کند.
از چسب 5 سانتی برای محافظت از ریشه فرش استفاده نکنید!
یکی از راه هایی که بیشتر خانواده های ایرانی در محافظت از ریشه های فرش خود انتخاب می‌کنند، چسباندن چسب 5 سانتی روی ریشه فرش است. این یک روش کاملا اشتباه و آسیب رسان به ریشه های فرش است. درست است که چسب 5 سانتی از کثیف شدن ریشه فرش جلوگیری می‌کند، اما مضرراتی برای فرش دارد که بسیار بیشتر از فواید آن است. مانند:
• ممکن است هنگام تعویض و جدا کردن چسب از ریشه ها، ریشه فرش کنده شود که در طول عمر فرش و قیمت فرش تاثیر بسیار زیادی دارد.
• بیشتر مواقع اثرات چسب روی ریشه ها می‌ماند و حتی پس از شستوشو نیز همچنان روی ریشه ها می‌مانند.
• چسب روی ریشه ها به مرور زمان، قدرت چسبندگی خود را از دست می‌دهند و باید تعویض شوند که برای فرش هم زمان بر است و هم مضر.
• به دلیل شیمیایی بودن ترکیبات چسب، باعث آسیب رسیدن و پوسیدگی ریشه ها می‌شود و برای شما ضرر مالی ایجاد می‌کند.
پس هیچوقت از چسب 5 سانتی برای نگهداری یا نظم دادن به ریشه های فرش استفاده نکنید.
چطور ریشه فرش را سفید کنیم و شستشو دهیم؟
همانطور که گفتیم معمولا ریشه های فرش از جنس کرم و سفید است و ممکن است خیلی زود به زود کثیف شوند. حتی گاها بعد از شستوشوی فرش نیز ممکن است ریشه ها زرد شوند و رنگ بگیرند. حال راهکار چیست؟ چطور می‌توانیم ریشه فرش را سفید کنیم؟
برای سفید کردن ریشه های زرد، به مقداری شامپو فرش و آب ولرم و یک دستمال تمیز نیاز داریم. شامپو فرش و آب ولرم را یا یکدیگر مخلوط می‌کنیم و سپس دستمال را به آنها آغشته می‌کنیم و روی ریشه های فرش می‌کشیم تا سفید شوند. به همین راحتی!
فقط حتما بعد از سفید کردن ریشه ها به روش گفته شده در و پنجره ها را باز کنید تا در معرض هوای آزاد ریشه ها خشک شوند و رطوبت در آنها نماند. مراقبت از ریشه های فرش در ماندگاری و طول عمر فرش تاثیرگزار است. پس حتما در مراقبت از آنها از روش های صحیح استفاده کنید تا طول عمر فرشتان افزایش یابد.