فرش از اجزایی از دکوراسیون خانه تمام ما ایرانی هاست که در زیبایی آن نقش بسزایی دارد. آنچه باعث خلق فرشی زیبا می‌شود، طراحی نقشه فرش به بهترین نحو ممکن است. طراحی نقشه فرش روال خاص خود را داشته و یک طراح نقشه هنگام نقشه کسی باید مراحل خاصی را طی کرده و اصولی پیش برود. آنچه باعث ارزش و زیبای و فروش فرش می‌شود، زیبایی فرش است که به عهده طراح نقشه و بافنده است. امروز می‌خواهیم طراحی نقشه فرش ماشینی را به صورت کامل بررسی کرده و اصولی که طراحان باید به آن توجه کنند را یاد بگیریم.
آشنایی کامل با طراحی نقشه فرش
همانطور که می‌دانید بخش عمده ای از فرش جهان را فرش ایران از آن خود کرده است. برای حفظ و ارتقای بازار بین المللی فرش ایران، باید به بهترین شکل و کیفیت ممکن فرش را تولید و عرضه کرد. طراح نقشه فرش، بافنده فرش، پرداخت کنندگان فرش همگی در خلق و ساخت فرشی با کیفیت موثر هستند. از مهم ترین مراحلی که در تولید یک فرش زیبا مهم است، طراحی نقشه فرش است که باید به صورت اصولی و با دقت انجام شود. زیرا بافندگان فرش مهارت خود را با استفاده از نقشه های زیبا و بی عیب می‌توانند به تصویر بکشند و اگر نقشه ای وجود نداشته باشد و یا به صورت دقیق طراحی نشده باشد، خلق و بافت فرش دستبافت جذاب و بی عیب ناممکن خواهد بود.
عوامل مهم در طراحی نقشه فرش
رنگ آمیزی نقشه فرش
رنگ آمیزی و نقطه چینی فرش از مهم ترین عواملی است که در ایجاد فرشی زیبا موثر است. نقاش و نقشه کش فرش که در قسمت رنگریزی فرش فعالیت می‌کند باید به کل ریزکاری های رنگ آمیزی و نقشه کشی واقف بوده و در مورد شناخت رنگ‌ها و هماهنگی آنها ( هارمونی رنگ) و کنتراست آنها (تضاد) و در رابطه بین رنگ‌ها مانند رنگ‌های مکمل، رنگ‌های سرد، رنگ‌های گرم و... اطلاعات کافی داشته باشد.
نقاش فرش طرحی که طراح نقشه فرش طراحی کرده را گرفته و بر روی صفحات شطرنجی که دارای رجشماری متناسب با فرش موردنظر است، نقاشی می‌کند. سپس با خلاقیت و هنر خود اقدام به رنگ آمیزی آنها کرده و بعد از اینکه کامل نقشه را رنگ آمیزی کرد، اثدام به نقطه چینی نقشه می‌کند.
عمل نقطه چینی عملی است که نقاش نقشه فرش برای درک و خوانایی نقشه انجام داده و کار بافنده را هنگام بافت راحت می‌کند. اگر نقطه چینی نقشه به درستی انجام نشود، کل نقشه و بافت فرش دچار مشکل شده و یک فرش نا منظم و بی ارزش را می‌سازد.
از طرفی اگر نقاش فرش با رنگ ها آشنای کامل نداشته و به خوبی بر آنها مسلط نباشدف ممکن است از رنگ هایی کنارهم استفاده کند که آثار زیبایی و هماهنگی را نساخته و زیاد دلنشین نباشد.
اهمیت رنگ آمیزی نقشه فرش در طراحی نقشه فرش
رنگ آمیزی نقشه فرش هنگام طراحی نقشه فرش از عوامل مهمی در ساخت فرشی زیبا و جذاب است. تمام فرش های ایرانی از دو جهت هنری و صنعتی و بازرگانی مهم و حیاتی است. اما آنچه برای ما مهم تر است، بعد هنری آن است. بخش هنری هر فرشی به طراحی نقشه فرش و رنگ آمیزی و نقطه گذاری آن بستگی دارد. اگر این مراحل به خوبی و با مهارت انجام شود، قطعا ما فرش جذابی را خلق خواهیم کرد.
از طرفی مواد اولیه بافت فرش مانند الیاف و پشم فرش از طریق نقشه و رنگ های استفاده شده در آن تعیین و خریداری می‌شود. پس خیلی مهم است که نقشه فرش به خوبی طراحی و نقطه گذاری شده باشد تا در تعیین مواد اولیه مثمر ثمر واقع شود.
میزان فروش یک فرش نیز در قدم اول به زیبایی طرح و نقشه فرش بستگی دارد که اینها در گرو طراحی نقشه فرش است. آنچه در نگاه اول ما و هر فرد دیگری را به یک فرش جذب می‌کند، زیبایی طرح و نقش آن است و اگر طراحی نقشه فرش به خوبی و با دقت انجام شده باشد، قطعا فرش چشمگیر و پرفروشی را خواهیم داشت.
نکات مهم در رنگ آمیزی در طراحی نقشه فرش
• از رنگ زمینه فرش برای رنگ آمیزی و نقطه کردن گل های خارج فرش استفاده نکنید. گل های خارج همان بیرون و دور گل میباشد که با زمینه تداخل دارد.
• رنگ های نقشه را به خوبی تقسیم بندی کنید تا بعد از طراحی نقشه شاهد نقشه ای یکدست و کامل باشد.
• رنگ گل های اصلی را قبل از گل های دیگر که کوچک تر هستند، انتخاب کنید.
• ابتدا گل های اصلی و بعد دیگر گل های کوچک را رنگ آمیزی کنید.
چطور رنگ مناسب را برای گل های نقشه انتخاب کنیم؟
از مهم ترین چالش هایی که طراحان نقشه فرش با آن روبر هستند و در طراحی نقشه فرش نیز حیاتی است، انتخاب رنگ گل های نقشه است.
• در هنگام انتخاب رنگ برای گل ها، گل های کوچک و زمینه و تمام عوامل موجود در فرش بایستی دقت کرد تا با یکدیگر هماهنگ بوده و فرشی جذاب را بسازد.
• رنگ تمام گل ها و نقش ها بایستی طبق رنگ زمینه انتخاب شود. زیرا معمولا رنگ زمینه متغیر بوده و باید رنگ گل ها و نقش های فرش با آن همخوانی داشته باشد.
• اگر نقشه شما چپر طرح و نقش باشد، تقسیم بندی آنها باید قبل از رنگ آمیزی فرش صورت بگیرد. زیرا در هنگام رنگ آمیزی باید طبق بخش های فرش رنگ انتخاب شود تا بعضی از نقش ها و گل های فرش محکم و تو چشم تر از بقیه بخش ها باشد.
• هنگان طراحی نقشه فرش و رنگ آمیزی آن نباید رنگ‌های سرد یا رنگ‌های گرم را در گوشه‌ای از نقشه متمرکز کرد بلکه باید آنها در کل طرح فرش به صورت پخش موجود باشد تا فرشی یکدست و متعادل را خلق کند.
چه طرح فرشی برای خانه ما مناسب تر است؟
درست است که خیلی از فرش های دستبافت و ماشینی در چشم ما جذاب هستند، اما همه آنها برای خانه ما مناسب نبوده و ممکن است فضایی خسته کننده را برای ما بسازد. طرح فرش در دکوراسیون خانه ما تاثیر فوق العاده زیادی داشته و باید طبق رنگ غالب دکوراسیون، سلیقه ما و.... انتخاب شود.
هرجا صحبت از فرش دستبافت ایرانی شود، بی اختیار به یاد فرش های زمینه لاکی یا قرمز رنگ می‌افتیم که ترنج وسط آن پر از گل و نقش و بوده و اطراف آن لچک و حاشیه فرش وجود دارد که با گل ها و طرح های اسلیمی خاصی طراحی شده است. اما امروزه فرش دستبافت ایرانی در تنوع طرح و رنگ بسیار بالا برای سبک های کلاسیک و مدرن موجود است.
انتخاب طرح فرش در قدم اول به رنگ و سبک دکوراسیون خانه شما دارد. طبیعتا یک فرش مدرن با طرح هندسی برای خانه ای با سبک کلاسیک و قدیمی کاربردی نخواهد بود.
رنگ فرش شما نیز بایستی طبق مکانی که برای آن فرش خریداری می‌کنید، انتخاب شود. رنگ فرش اتاق خواب شما با رنگ فرش سالن پذیرایی کاملا متفاوت بوده و باید طبق همان مکان انتخاب شود.
در قدم دوم طرح و رنگ فرش شما به سلیقه شما بستگی دارد. گاها افراد از فرش های شلوغ و پر از گل علاقه دارند؛ طبیعتا یک فرش طرح افشان یا فرش مدرن امروزی برای این افراد مناسب نخواهد بود. از طرفی بعضی از افراد فرش خلوت و سبک را به فرش های شلوغ ترجیح می‌دهند. این افراد می‌توانند از فرش افشان و یا فرش مدرن که دارای طرح هاب خاص است، استفاده کنند.
طرح های سنتی و کلاسیک فرش دستبافت به شرح زیر است:
• طرح شکارگاه
• طرح ریز ماهی
• طرح هزاره هریس
• طرح انسان و حیوان
• طرح گل و مرغ
• طرح درختی
• طرح درخت و انسان
• طرح پای شتر
• طرح کف ساده
طرح های مدرن فرش دستبافت که در خانه های مدرن و امروزی کاربردی هستند نیز به شرح زیر است:
• طرح خشتی
• طرح میناخانی
• طرح بته جقه
• طرح قاب قابی
البته استفاده از فرش های با طرح ریزماهی، محرابی و لچک ترنج نیز که با پشم کلفت بافته شده و به فرش خرسک نیز معروف است، برای خانه های مدرن و امروزی کاربردی است. آشنایی با طراحی نقشه فرش و انتخاب بهترین طرح فرش دستبافت که برای خانه ما کاربردی باشد از مهم ترین عواملی است که می‌تواند حس رضایتمندی بعد از خرید فرش دستبافت را در ما به وجود آورد.