تار و پود فرش همانند اسکلت یک ساختمان، بسیار مهم و حیاتی است. اما کدام نخ پود است و کدام تار؟ کاربرد هرکدام چیست؟
فرقی نمیکند فرش کاشان ما دستبافت باشد یا ماشینی، بعد از بافت هر رج، یک نخ قرار میگیرید که مرز بین رج زیرین و رج بالایی است. این نخ، نخ پود است.
نخ تار نیز همان نخی است که نخ ابریشمی یا کرکی و یا پشمی فرش دستبافت به دور آن گره خورده و یک رج را تشکیل میدهد.
در بافت فرش ماشینی نخ خاب به دور پود فرش به صورت) U یو ( شکل قرار گرفته و همزمان با هم بافت میشود. در دستگاه های پیشرفته فرش ماشینی یک نخ پود اضافه تر بر روی هر رج زده میشود تا فرش محکم تر و مقاوم تری حاصل شود.
حالا این تار و پود در کیفیت فرش چه تاثیری دارند؟
هرچقدر جنس نخ تار و پود یک فرش با کیفیت تر باشد، فرش اسکلت مقاوم تری داشته و طول عمر بیشتری میکند. هرچقدر تعداد پودهای فرش در یک متر از فرش بیشتر شود، فرش متراکم تر شده و بافت ظریف ترین خواهد داشت.
در قدیم که فرش های ماشینی 350 یا 500 شانه تولید میشد، از نخ کنف یا جوت به عنوان نخ چود استفاده میشد. اما با پیشرفت صنعت فرش و بافت فرش هایی با شانه و تراکم بالاتر مانند فرش 1200 شانه، فرش 1500 شانه، فرش 700 شانه و... دیگر استفاده از نخ جوت یا کنف کاربردی نبود. زیرا شکننده بوده و فرش با کیفیتی خلق نمیکرد.
برای فرش هایی با شانه بالاتر از نخ نرمتر و لطیف تری باید استفاده میشد. به همین منظور نخ پنبه را به عنوان نخ پود فرش وارد صنعت فرش کردند.
البته در بافت فرش ماشینی 1200 یا 1500 شانه که بافت بسیار ظریفی دارند، بایستی از نخ نازکتری به عنوان نخ پود استفاده میشد. حال اگر نخ پنبه را نازک تر میکردند، دیگر استحکام سابق را نداشت. برای حل این مشکل تصمیم به استفاده از ترکیبی از نخ پلی استر و پنبه گرفته شد.
در فرش های ماشینی امروزی که همه ما در خانه خود داریم، از نخ پلی استر و پنبه به صورت ترکیبی به عنوان نخ پود استفاده میکنند تا فرش در کنار زیبایی و ظرافت بالا، استحکام و دوام بالایی نیز داشته باشد. نخ تار و پود فرش کاشان آن اسکلت نگهدارنده فرش است که زیبایی فرش را به تصویر میکشد. پس باید دوام بالایی داشته باشد تا ما از این هنر و زیبایی استفاده بیشتری کنیم. خوشبختانه امروزه از بهترین الیاف ها به عنوان نخ تار و پود فرش های ماشینی کاشان استفاده میشود.
از کجا بفهمیم جنس نخ تار و پود فرش ما چیست؟
جنس نخ تار و پود فرش در شناسنامه فرش که پشت هر فرش ماشینی وجود دارد، قید شده است.